Ths. Nguyễn Thị Trà Giang

Lê Huy Khôi

Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương

Hội nghị Thượng đỉnh khí hậu COP26 diễn ra ở Glasgow (Scotland), Việt Nam, cùng với nhiều nước trên thế giới đã cùng cam kết đạt mức phát thải ròng bằng "0" (Net Zero) vào năm 2050. Đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 là mục tiêu phát triển tất yếu của thế giới, thực hiện chủ yếu thông qua chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ, phát triển phát thải thấp. Trong ngắn hạn, cơ chế điều chỉnh biên giới các bon (CBAM) bắt đầu có hiệu lực từ cuối năm 2023 sẽ hướng tới việc đánh thuế carbon đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào thị trường các nước thuộc EU, dựa trên cường độ phát thải khí nhà kính trong quy trình sản xuất nước sở tại. Sắt thép và xi măng là 02 mặt hàng thuộc nhóm hàng Sắt thép, nhôm, xi măng và phân bón của Việt Nam xuất khẩu sang EU sẽ chịu ảnh hưởng của cơ chế này.

Từ khóa: sản xuất, xuất khẩu, sắt thép, xi măng

1. Mặt hàng sắt thép

1.1 Thực trạng sản xuất

Trong giai đoạn 2016 – 2022, sản lượng sản xuất sắt, thép dạng thỏi đúc hoặc dạng thô khác và thép cán, theo hình của Việt Nam tăng trưởng tốt. Trong đó, sản lượng sắt, thép dạng thỏi đúc hoặc dạng thô khác tăng từ 5.472,0 nghìn tấn năm 2016 lên 21.866,4 nghìn tấn năm 2022, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân rất cao là 27,05%/năm. Sản lượng thép cán và thép hình của Việt Nam tăng từ 15.523,0 nghìn tấn năm 2016 lên 34.146,5 nghìn tấn năm 2022, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân là 15,38%. Sản lượng sản xuất thép một phần để phục vụ nhu cầu trong nước, một phần để xuất khẩu. Tuy nhiên, do đặc thù của ngành là sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch (than) nên lượng phát thải khí CO2 ra môi trường rất lớn. Nếu quá trình sản xuất không có sự cải tiến về công nghệ, sản lượng thép tăng nhanh đồng nghĩa với việc lượng khí CO2 thải ra trong quá trình sản xuất cũng tăng cao. Hiện nay, bình quân sản xuất 1 tấn thép phát thải ra khoảng 2 tấn Co2[1].

[1] Ngành thép: Giảm phát thải khí nhà kính qua chuyển đổi năng lượng (vnsteel.vn)