Ngày 1 tháng 12 năm 2023, tại Hà Nội Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã tổ chức Hội nghị Phát triển thương mại điện tử Việt Nam với chủ đề: Phát triển thương mại điện tử bền vững. Hội nghị này được tổ chức trong khuôn khổ Chương trình Tuần lễ Thương mại điện tử quốc gia và Ngày mua sắm trực tuyến Online Friday lần thứ 10.

Thứ trưởng Bộ Công Thương phát biểu khai mạc Hội nghị

Trong bài diễn văn khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khẳng định thương mại điện tử Việt Nam đang trải qua giai đoạn 10 năm phát triển rực rỡ. Từ những ngày khái niệm "thương mại điện tử" (TMĐT) còn khá xa lạ với người tiêu dùng; giao diện, hiển thị sản phẩm, dịch vụ, gian hàng còn đơn giản; số lượng nhà bán hàng ứng dụng TMĐT chưa đa dạng và tốn nhiều công sức để có những đơn hàng đầu tiên thì giờ đây, thời gian qua TMĐT Việt Nam liên tục ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc ở mức 16-30%/năm và dự kiến quy mô thị trường sẽ đạt 20,5 tỷ USD trong năm 2023 này.

Hiện nay, TMĐT ngày càng khẳng định là cấu phần quan trọng của nền kinh tế số tại Việt Nam. Cùng với đó, thị trường TMĐT tại Việt Nam cũng đã hình thành các hệ thống cung ứng dịch vụ thứ cấp cho thị trường bao gồm: dịch vụ nền tảng công nghệ hỗ trợ giao dịch thương mại điện tử, các dịch vụ marketing, truyền thông tiếp thị trực tuyến, dịch vụ chuyển phát v.v... Sự kết nối và chia sẻ của các hệ thống cung ứng dịch vụ này ngày càng giúp tối ưu quy trình liên kết giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng.

Những kết quả đạt của TMĐT Việt Nam xuất phát từ sự chỉ đạo, định hướng của Chính phủ, sự đồng hành, chung tay giữa Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, địa phương cùng các doanh nghiệp liên quan.

Bên cạnh những kết quả tích cực, TMĐT cũng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: đảm bảo nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa; đảm bảo an toàn, an ninh thông tin cá nhân; hạ tầng logistics TMĐT còn chưa đáp ứng kịp tốc độ tăng trưởng của thị trường; niềm tin của người tiêu dùng trong giao dịch trực tuyến,...

Trong giai đoạn tiếp theo, Chương trình Online Friday thực hiện sứ mệnh: giúp cho thị trường TMĐT Việt Nam phát triển bền vững- Tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các chủ thể trong hoạt động thương mại điện tử.

Tại Hội nghị ngày hôm nay, để có được các sáng kiến, giải pháp cụ thể nhằm từ phía cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đề nghị các quý vị đại biểu, các chuyên gia tập trung chia sẻ, thảo luận:

Thứ nhất, định hướng tổng thể phát triển thương mại điện tử bền vững tại Việt Nam.

Thứ hai, thực trạng phát triển thương mại điện tử tại Việt Nam, các khó khăn, thách thức cụ thể đang gặp phải trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử.

Thứ ba, các giải pháp ứng dụng công nghệ số thúc đẩy hệ sinh thái phát triển thương mại điện tử, bảo vệ người tiêu dùng và các chủ thể tham gia giao dịch trực tuyến.

Cuối cùng, Bộ Công Thương cũng mong muốn nhận được sự chia sẻ,  kiến nghị từ các cơ quan, tổ chức, hiệp hội và doanh nghiệp đến Bộ Công Thương để Bộ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hiện hành về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên môi trường trực tuyến qua đó, thúc đẩy phát triển TMĐT , tiếp tục đưa TMĐT đóng vai trò chủ đạo đóng góp vào sự tăng trưởng chung của nền kinh tế số.

Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số trình bày tham luận

Trong bài phát biểu tại Hội nghị, Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục thương mại điện tử và Kinh tế số cho rằng để phát triển bền vững trong thương mại điện tử, giống như các lĩnh vực khác, cần phải đảm bảo các yếu tố sau:

- Tăng trưởng tích cực, ổn định.

- Cân bằng, hài hòa lợi ích các Bên liên quan.

- Phát triển xanh.

- Niềm tin.

- Nguồn nhân lực.

Trước hết, yếu tố đầu tiên để có sự phát triển bền vững của TMĐT là chúng ta phải duy trì một tốc độ tăng trưởng TMĐT tích cực, ổn định. Thiếu một trong hai yếu tố tăng trưởng tích cực, hoặc ổn định thì không có sự bền vững trong phát triển TMĐT. TMĐT vừa qua tăng trưởng rất mạnh. Trải qua nhiều làn sóng phát triển, thương mại điện tử Việt Nam đến nay đã giữ được tốc độ tăng trưởng liên tục trong 15 năm qua với trung bình 20%/năm trừ giai đoạn ảnh hưởng bởi Covid-19. Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang được đánh giá có tốc độ tăng trưởng nằm trong nhóm Top 10 trên toàn thế giới và dự đoán tiếp tục thăng hạng trong 2 năm tới.

Yếu tố thứ hai cần có để đảm bảo sự phát triển TMĐT bền vững là sự cân bằng và hài hòa. Trước hết, cân bằng và hài hòa ở đây là hài hòa lợi ích các bên liên quan từ doanh nghiệp sản xuất, nền tảng TMĐT, đơn vị dịch vụ chuyển phát, thanh toán, người tiêu dùng, …. Thứ hai là thu hẹp dần khoảng cách, tiến tới cân bằng sự phát triển TMĐT giữa các vùng miền.

Yếu tố thứ ba, là phát triển xanh. Thương mại điện tử cũng là lĩnh vực có thể đóng góp nhiều vào việc tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu rác thải độc hại cho môi trường. Với việc tối ưu hoá quy trình kinh doanh, quy trình giao vận, thương mại điện tử sẽ giảm một lượng lớn khí thải phương tiện ra môi trường, đồng thời tiết kiệm được năng lượng tiêu thụ hao phí.

Tiếp đó, phát triển TMĐT bền vững không thể thiếu yếu tố niềm tin. Các doanh nghiệp nhỏ cần có niềm tin thị trường sẽ có cơ chế bảo vệ họ để có thể sáng tạo mà không bị doanh nghiệp lớn chèn ép, cạnh tranh không lành mạnh. Với người tiêu dùng, họ cần có niềm tin vào chất lượng hàng hóa, tin rằng quyền lợi của họ được bảo vệ khi tham gia mua sắm trên thị trường TMĐT. Trong 10 năm qua, mặc dù thị trường thương mại điện tử Việt Nam đã phát triển rất nhanh về lượng, nhưng lý do lớn nhất mà người tiêu dùng vẫn coi là trở ngại khi mua hàng trực tuyến vẫn là “Chất lượng kém so với quảng cáo”, “Không tin tưởng đơn vị bán hàng”, “Khó kiểm định chất lượng hàng hoá”.

Thế Quyết