Thời gian qua, xuất khẩu của tỉnh Hải Dương nói chung và xuất khẩu của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh nói riêng đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ, góp phần nâng cao giá trị kim ngạch xuất (KNXK) khẩu toàn tỉnh. Năm 2020, xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN của tỉnh đạt kim ngạch 5,92 tỷ USD, là điểm sáng trong việc đưa kinh tế Hải Dương tham gia hội nhập sâu vào nền kinh tế quốc tế thông qua các hoạt động trao đổi thương mại và thu hút đầu tư.. Bên cạnh có vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định. Bài viết đặt ra những yêu cầu, từ đó đề xuất một số giải pháp về phía Nhà nước và doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh hơn nữa hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương trong thời gian tới.

Từ khóa: Hải Dương; Khu công nghiệp; Xuất khẩu.

 1. Yêu cầu đặt ra đối với việc đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương

Để xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN phát triển mạnh mẽ và đúng định hướng, việc đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN trên địa bàn tỉnh Hải dương cần phải dựa trên những yêu cầu sau:

Thứ nhất, việc đẩy mạnh xuất khẩu cần đảm bảo thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng công nghiệp và dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu kinh theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lấy xuất khẩu làm mục tiêu cho việc hoạch định phát triển sản xuất trong KCN  trên địa bàn.

Thứ hai, khẩn trương hoàn thiện và đổi mới đối với công tác quản lý, phát triển các KCN trên địa bàn tỉnh nhằm tạo điều kiện cho thu hút các doanh nghiệp đầu tư sản xuất kinh doanh và xuất khẩu.

Thứ ba, chú trọng nâng cao năng lực, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi công vụ; ứng dụng công nghệ thông tin trong điều hành giải quyết công việc và giải quyết thủ tục hành chính; thực hiện trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cải cách thủ tục hành chính; thường xuyên rà soát trình công bố, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các thủ tục hành chính theo quy định.

Thứ ba, đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN phải đảm bảo đồng bộ giữa thu hút các doanh nghiệp xuất khẩu đầu tư chiều sâu trong KCN với lấp đầy các KCN đang và sẽ xây dựng. Đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN phải được xem xét trong sự phối hợp, gắn kết với việc phát triển khu công nghiệp hỗ trợ, hệ thống dịch vụ logistics, dịch vụ hải quan, xuất nhập khẩu nhằm khai thác có hiệu quả của KCN. Giải quyết hợp lý mặt bằng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa để đảm bảo vừa bảo đảm sản xuất các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, vừa thực hiện các dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu và bảo vệ môi trường KCN. 

Thứ tư, đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN của tỉnh Hải Dương đòi hỏi phải xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm khuyến khích phát triển các KCN đồng bộ, thu hút các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu sử dụng công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, công nghệ hàng đầu vào đầu tư trong các khu công nghiệp trên địa bàn.

2. Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương

2.1. Giải pháp về phía nhà nước

- Thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp để kinh doanh xuất khẩu

Chính quyền Hải Dương cần mạnh dạn đổi mới công tác xúc tiến đầu tư, quản lý và đơn giản hóa các thủ tục đầu tư, rút ngắn thời gian cấp giấy chứng nhận đầu tư doanh nghiệp sản xuất hàng hóa xuất khẩu. Chủ động ban hành danh mục và cơ chế chính sách ưu đãi đối với các dự án sản xuất hàng hóa xuất khẩu và các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ logistics. Trong bối cảnh Việt Nam tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do, cơ hội thu hút các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là rất lớn, Hải Dương cần có chính sách riêng đối với từng tập đoàn và các đối tác trọng điểm như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… đầu tư vào các KCN để xuất khẩu sang các thị trường là thành viên của các FTA đã ký kềt. Tỉnh cần triển khai quyết liệt những giải pháp như: Cấp kinh phí chi thường xuyên cho việc xúc tiến xuất khẩu, thu hút đầu tư để các cơ quan chuyên trách chủ động triển khai một cách bài bản và đồng bộ các chương trình xúc tiến quảng bá tại nước ngoài; Duy trì và tăng cường cơ chế đối thoại thường xuyên giữa lãnh đạo tỉnh, các sở, ngành với các doanh nghiệp, tổ chức diễn đàn doanh nghiệp hàng năm; Đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư, đổi mới mô hình, hoạt động xúc tiến đầu tư, xuất khẩu, đồng hành cùng doanh nghiệp với các giải pháp đồng bộ. Tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu để thực sự “đồng hành cùng doanh nghiệp” và làm tốt vai trò kiến tạo, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhất cho doanh nghiệp.

- Hoàn thiện tổ chức bộ máy, phân công, phân cấp quản lý nhà nước đối với các KCN trên địa bàn tỉnh

Ban quản lý (BQL) các KCN Hải Dương cần được kiện toàn theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Theo đó BQL cần tăng cường củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ theo hướng chuyên nghiệp, tinh gọn lấy sự hài lòng của doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả phục vụ thông qua các giải pháp như: Rà soát, đánh giá và thay thế những cán bộ, công chức không đáp ứng yêu về năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ, đặc biệt là các cán bộ trực tiếp giải quyết công việc. Chuẩn hóa đội ngũ cán bộ công chức theo đúng tiêu chuẩn, chức danh, cơ cấu, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ để nâng cao chuyên môn, trách nhiệm và thái độ phục vụ của cán bộ, công chức, viên chức; Sắp xếp lại bộ máy, phân công, bố trí công việc khoa học, tránh chồng chéo, đảm bảo đúng người, đúng việc; Nâng cao trình độ ngoại ngữ, để đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có thể độc lập làm việc với doanh nghiệp nước ngoài; Tăng cường trao đổi kinh nghiệm với các BQL của các địa phương có các KCN phát triển và hoạt động tốt để giúp đội ngũ cán bộ, công chức có điều kiện học hỏi, trao đổi, tiếp thu những kinh nghiệm công tác hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng phục vụ.

- Nâng cao chất lượng xây dựng và quản lý thực hiện quy hoạch các KCN

Lãnh đạo tỉnh cần xác định quy hoạch là công cụ QLNN rất quan trọng để phát triển các KCN, coi chất lượng xây dựng quy hoạch KCN, đặc biệt là các quy hoạch mới là ưu tiên hàng đầu trong quản lý KCN. Do vậy, UBND tỉnh Hải Dương cần tập trung chỉ đạo thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau: Xây dựng, triển khai quy hoạch phát triển KCN của tỉnh với số lượng và quy mô phù hợp, đảm bảo hiệu quả sử dụng đất KCN và dựa trên khả năng liên kết giữa các doanh nghiệp KCN; Nghiên cứu, phát triển một số mô hình KCN kiểu mới, thông minh, thân thiện với môi trường, tập trung phát triển KCN ở những địa bàn có lợi thế, tiềm năng phát triển về giao thông, vùng nguyên liệu sản xuất công nghiệp, nông nghiệp,…

- Xây dựng và ban hành các tiêu chí liên quan đến quản lý hoạt động xuất khẩu trong bộ tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các KCN

Hiện nay, các tiêu chí đánh giá quản lý nhà nước cấp tỉnh đối với các khu công nghiệp, được lồng ghép trong Báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) hàng năm, nhưng các tiêu chí cụ thể liên quan đến đẩy mạnh xuất khẩu nói chung và xuất khẩu trong KCN nói riêng hầu như rất ít. Do vậy, tỉnh nên xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá QLNN tỉnh đối với KCN trong đó có các tiêu chí liên quan đến đánh giá việc đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu trong KCN trên địa bàn tỉnh một cách tổng thể, đồng bộ dựa trên đánh giá của các tổ chức có uy tín và cộng đồng doanh nghiệp. Các tiêu chí có thê là: (i) chất lượng cung ứng dịch vụ công và các dịch vụ hỗ trợ nhằm thúc đảy xuất khẩu trong KCN; (ii) chất lượng quản lý, điều hành của Ban quản lý các KCN; (iii) chất lượng phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực thi công vụ; (iv) Tính minh bạch trong việc công bố thông tin, các thủ tục liên quan đến xuất khẩu trong KCN.

- Hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động xuất khẩu trong khu công nghiệp

Trong thời gian qua, tỉnh Hải Dương đã quan tâm chủ yếu đến thu hút các doanh nghiệp FDI vào đầu tư trong các KCN. Để đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN, cần thu hút cả các doanh nghiệp trong nước nhằm đa dạng hóa các ngành hàng xuất khẩu. Mặc dù các doanh nghiệp trong nước hầu hết là loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhưng đây là nhóm doanh nghiệp đóng góp lớn vào GDP của tỉnh. Để huy động các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu trong nước vào KCN, trước tiên chính quyền tỉnh cần vận dụng các chính sách chung của chính phủ vào điều kiện đặc thủ của tỉnh để ban hành các chính sách khuyến khích cụ thể như: các chính sách như giảm thuế, hỗ trợ về công nghệ, nhân lực, hỗ trợ về kết cấu hạ tầng, nâng cao trình độ quản trị,… Đồng thời, đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền để các doanh nghiệp trong nước hiểu được vị trí, vai trò và lợi ích của họ khi tham gia hoạt động sản xuất, xuất khẩu trong các KCN của tỉnh theo hướng tập trung, hiện đại.

- Tăng cường đào tạo, thu hút nguồn lao động cung cấp cho doanh nghiệp trong khu công nghiệp

Phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng nguồn nhân lực có tay nghề làm việc trong các KCN là hết sức cần thiết và cấp bách, là một vấn đề khó khăn đối với các doanh nghiệp hiện nay. Do thực trạng nhân lực trong các KCN của tỉnh hiện nay chủ yếu từ lao động phổ thông, làm việc theo kinh nghiệm, chưa được đào tạo bài bản, kĩ lưỡng, chưa có không kĩ năng cần thiết khác như ngoại ngữ, tin học, làm việc trong môi trường sản xuất công nghiệp… Do đó, nguồn nhân lực tốt là một đảm bảo cho sự phát triển lâu dài và bền vững, do đó cần thực hiện một số biện pháp sau: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp, các ngành trong quá trình thực hiện giải pháp đảm bảo nguồn lao động tham gia sản xuất, gia công hàng xuất khẩu cho các KCN; Xem xét thành lập cơ quan chuyên trách về phát triển nguồn nhân lực, hoạt động kiêm nhiệm để tham mưu cho tỉnh xây dựng Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực giai đoạn đến năm 2030, xây dựng “Đề án thu hút lao động và phát triển nguồn nhân lực phục vụ phát triển các KCN trên địa bàn giai đoạn 2021 - 2025”, trong đó tập trung ưu tiên đào tạo nghề cho công nhân KCN; Tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành về phát triển nhân lực tại các địa phương; Thường xuyên rà soát, đánh giá và phân loại trình độ nhân lực quản lý nhà nước và của doanh nghiệp để từ đó có chương trình đào tạo nâng cao chuyên môn cho từng đối tượng; Phát triển mạnh thị trường lao động, dịch vụ thông tin giới thiệu việc làm; Khuyến khích và hỗ trợ đầu tư nước ngoài vào đào tạo thợ lành nghề phục vụ trực tiếp cho các doanh nghiệp trong KCN.

- Chủ động ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, thúc đẩy xuất khẩu các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh

Trong bối cảnh CMCN 4.0, thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin là chìa khóa để nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy xuất khẩu các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Ứng dụng phần mềm quản lý tiên tiến hiện đại trong các KCN giúp giảm thời gian, tăng độ chính xác trong việc xử lý các thủ tục, quản lý nhân sự tốt hơn, kiểm soát các vấn đề tối ưu. Công nghệ số làm tăng tốc độ phát triển cho các KCN và tăng khả năng cạnh tranh của các KCN. Bằng các công cụ trong phần mềm trực tuyến, nhân lực quản lý dễ dàng giao việc và theo dõi tiến độ công việc cho nhân viên. Trong quá trình hoạt động nếu có phát sinh hay cần sự điều chỉnh công việc thì việc này cũng được thao tác dễ dàng. Đặc biệt, nó giúp cho sự kết nối giữa cơ quan QLNN với các doanh nghiệp được thường xuyên, không bị hạn chế thời gian, địa điểm theo cách quản lý cũ. Để các phầm mềm quản lý trong các KCN phát huy tối đa hiệu quả cần lắp đặt và nâng cấp hệ thống truyền tải internet, máy tính ở các KCN. Đặc biệt cần nâng cao trình độ công nghệ thông tin cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý ở các KCN. Cần đào tạo, phát triển bộ phận chuyên về hoạt động công nghệ thông tin ở các KCN để có thể ứng dụng những phần mềm quản lý tiên tiến ở khu vực và trên thế giới vào hoạt động ở các KCN.

- Hoàn thiện môi trường kinh doanh và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư phát triển logistics trong KCN

Đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp không thể đạt hiệu quả nếu thiếu một hệ thống cơ sở hạ tầng và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics. Một vấn đề cấp thiết đặt ra là Tỉnh cùng các cơ quan chức năng địa phương cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách mang tính đột phá, cụ thể khuyến khích các doanh nghiệp tham gia hiệu quả vào các hoạt động logistics và tạo môi trường logistics cho các doanh nghiệp. Bên cạnh ban hành các văn bản pháp lý cụ thể hỗ trợ cho hệ thống logistics phát triển, chính quyền Tỉnh cũng cần có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân khi tham gia vào chuổi cung ứng, cũng như sử dụng các dịch vụ logistics do các doanh nghiệp trong nước cung cấp. Các chính sách này có thể bao gồm những ưu đãi thuế, tiếp cận vốn, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp logistics đối với việc đầu tư các phương tiện vận tải, bảo quản, phát triển mạng lưới, chính sách ưu đãi về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực logistics và các ưu đãi đất đai, vốn vay…

- Hỗ trợ xúc tiến thương mại

Hải Dương cần đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, tăng cường và nâng cao hiệu quả các hoạt động xúc tiến thương mại. Bên cạnh đó, cần đổi mới công tác tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại theo hướng chú trọng vào khâu tổ chức và cung cấp thông tin thị trường, tổ chức các chương trình lớn nhằm quảng bá hình ảnh của doanh nghiệp xuất khẩu trong các KCN, đặc biệt là vào các thị trường nhập khẩu lớn, thị trường có nhiều tiềm năng đối với hàng hóa xuất khẩu, đồng thời qua đó thúc đẩy thu hút đầu tư nước ngoài vào các KCN trên địa bàn tỉnh. Tỉnh cần có những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu trong KCN tiếp cận thông tin về thị trường, đặc biệt là các thị trường có các chuỗi cung ứng hoạt động hiệu quả, có sự tham gia của các công ty xuyên quốc gia, tìm kiếm đối tác và thị trường xuất khẩu thông qua các chương trình xúc tiến thương mại của tỉnh, tìm kiếm, giới thiệu các nhà đầu tư sản xuất, xuất khẩu trong các KCN của tỉnh, công ty nhập khẩu nước ngoài tiềm năng.

- Tăng cường cải cách thủ tục hải quan, xuất nhập khẩu

Tiếp tục hiện đại hóa hệ thống hải quan, thực hiện hải quan một cửa, hải quan điện tử, trong đó có việc phát triển mạnh mẽ hình thức đại lý hải quan bằng việc gia tăng số lượng đại lý hải quan và xây dựng chế độ ưu tiên về thủ tục hải quan cho các lô hàng xuất nhập khẩu do đại lý hải quan đứng tên khai, như miễn kiểm hồ sơ và miễn kiểm hàng hóa đối với các tờ khai do đại lý hải quan đứng tên, đóng dấu.

Hướng dẫn thông tin cho doanh nghiệp trong KCN các đầu mối, bộ phận hỗ trợ giải đáp thông tin, vướng mắc của doanh nghiệp; Thông tin kịp thời và đầy đủ chính sách, văn bản hướng dẫn thực thi các quy định về hải quan cho doanh nghiệp, các đại lý làm TTHQ uy tín trên cổng thông tin điện tử hải quan, tại các hội nghị đối thoại để doanh nghiệp tiếp cận. Tổ chức các buổi làm việc, hội thảo chuyên đề doanh nghiệp tham gia đánh giá các ứng dụng dịch vụ công về lĩnh vực hải quan nhằm gia tăng tiện ích cho doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục hải quan. Thực hiện các giải pháp hỗ trợ, tạo thuận lợi cho DN ở phạm vi cấp ngành, cấp cục và cấp chi cục, đồng thời chsu trọng đến việc nâng cao năng lực và trách nhiệm công vụ của cán bộ hải quan, phục tốt nhất cho doanh nghiệp xuất khẩu trong KCN.

2.2. Giải pháp đối với doanh nghiệp

- Nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu

Để nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu, các doanh nghiệp xuất khẩu trong KCN trên địa bản tỉnh cần thực hiện tốt những giải pháp sau: Đẩy mạnh đầu tư nâng cấp máy móc, thiết bị nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm; Tìm hiểu các yêu cầu về quy định kỹ thuật, vệ sinh an toàn thực phẩm đáp ứng thị trường nhập khẩu, đặc biệt là các quy định về an toàn sức khỏe còn người và môi trường; Quan tâm đầu tư về công nghệ sản xuất, đầu tư trang thiết bị máy móc, đầu tư nghiên cứu mẫu mã để đáp ứng yêu cầu đối tác nước ngoài; Nghiên cứu phát triển, thiết kế mẫu mã, kiểu dáng sản phẩm trong bối cạnh cạnh tranh gay gắt giữa các nhà xuất khẩu quốc tế hiện nay.

- Đẩy mạnh phát triển thị trường xuất khẩu

Để phát triển và mở rộng thị trường xuất khẩu, các doanh nghiệp xuất khẩu trong khu công nghiệp của tỉnh cần: Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu thị trường, thu thập các thông tin về thị trường (nhu cầu của thị trường, thông tin dự báo thị trường; nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng; các quy định pháp lý hay thể chế hải quan của nước nhập khẩu, hệ thống tiêu thụ sản phẩm...); Đẩy mạnh hợp tác với cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc nghiên cứu và thu thập thông tin về thị trường xuất khẩu sản phẩm; Xây dựng chiến lược kinh doanh, phát triển thị trường. Duy trì và phát triển thị trường xuất khẩu truyền thống, tích cực tìm kiếm cơ hội gặp gỡ đối tác mới, tìm kiếm thị trường mới. Đa dạng hóa các cách thức tìm kiếm thị trường như tích cực tham gia các hội chợ, triển lãm hay thông qua các sàn giao dịch thương mại điện tử để tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu; Chủ động nắm bắt các thông tin về đối thủ cạnh tranh tại thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các đối thủ đến từ thị trường các nước đang phát triển nhằm biết được điểm mạnh, điểm yếu của đối thủ, từ đó đưa ra các chiến lược thích hợp nhằm giành được lợi thế tại thị trường xuất khẩu; Tận dụng ưu đãi từ các FTA như EVFTA, CPTPP, UKFTA, RCEP… để xuất khẩu sản phẩm của doanh nghiệp, đưa Hải Dương trở thành trung tâm sản xuất hàng hóa xuất khẩu của cả nước.

- Tăng cường liên kết các doanh nghiệp

Cùng với hỗ trợ của Nhà nước, vấn đề quyết định sự thành công vẫn là ở bản thân mỗi doanh nghiệp. Do vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu trong KCN phải chủ động nắm bắt cơ hội, tận dụng tối đa sự hỗ trợ của Nhà nước để nâng cao năng lực thiết kế sản phẩm trong môi trường hội nhập và phát triển. Doanh nghiệp cần chủ động nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của thiết kế, phát triển sản phẩm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, đồng thời chủ động tìm kiếm, phối hợp với các nhà thiết kế chuyên nghiệp để sản xuất nhưng sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn và thị hiếu của khách hàng. Hợp tác với các nhà thiết kế chuyên nghiệp để sáng tạo mẫu mã, manh tính đột phá đòi hỏi người thiết kế phải có kiến thức chuyên ngành, có thị hiếu thẩm mỹ, có thực tiễn xã hội, có kiến thức về thị trường; chủ động liên doanh liên kết với các trường chuyên ngành thiết kế công nghiệp…

Doanh nghiệp xuất khẩu trong KCN cần tăng cường liên kết theo ngành hàng xuất khẩu, giữa doanh nghiệp với hộ sản xuất, doanh nghiệp cung ứng nguyên vật liệu. Việc liên kết này là vấn đề then chốt, trên cơ sở đảm bảo lợi ích của các bên. Doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, thu mua với giá cả đảm bảo cho cung ứng nguyên vật liệu có lãi để yên tâm sản xuất. Nhờ vậy, doanh nghiệp sẽ được đảm bảo nguồn nguyên liệu chế biến đạt chất lượng cho quá trình thực hiện các hợp đồng xuất khẩu.

Cần thống nhất những cơ chế phù hợp trong xây dựng các liên kết nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các bên tham gia. Không vì giảm chi phí mà ảnh hưởng đến dịch vụ, sản phẩm (hàng thiếu chất lượng, vi phạm các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm). Cần phải có sự kết hợp giữa thời gian, chi phí hợp lý giữa các khâu trong chuỗi cung ứng và đáp ứng các điều khoản trong hợp đồng xuất khẩu.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cần đẩy mạnh sử dụng các dịch vụ logistics thuê ngoài để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thay đổi tập quán mua bán trong xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu của doanh nghiệp trong KCN.

Đối với các doanh nghiệp hoạt động logistics trong KCN, cần nâng cao khả năng cạnh tranh sản phẩm dịch vụ logistics của các doanh nghiệp, khắc phục những yếu kém nội tại của doanh nghiệp logistics; Tăng cường hợp tác, liên kết giữa các doanh nghiệp logistics; Các doanh nghiệp logistics cần tạo lợi thế cạnh tranh riêng biệt về dịch vụ logistics, hình thành các doanh nghiệp logistics theo ngành hàng để hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp xuất khẩu trong KCN.

- Nhanh chóng nắm bắt các cơ chế, chính sách của Nhà nước để thực thi và tận dụng những ưu đãi chính sách đối với doanh nghiệp trong KCN

Rà soát và đánh giá mô hình kinh doanh, đặc biệt khi các đối tác dự định giao hàng hóa nhập khẩu cho bên gia công lại, nhằm xác định chính sách miễn thuế phù hợp áp dụng cho hàng hóa nhập khẩu/xuất khẩu;

Thành lập phòng pháp chế hoặc sử dụng dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên nghiệp từ các công ty luật về trách nhiệm và nghĩa vụ của các doanh nghiệp gia công mới trong mô hình kinh doanh dự kiến để phù hợp với quy định hiện hành của Hải quan Việt Nam, thủ tục hoàn thuế,… Bộ phận pháp chế hoặc các công ty luật sẽ giúp doanh nghiệp rà soát hoặc đánh giá những lợi ích từ các chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp trong KCN cũng như các yêu cầu về kiểm tra giám sát hải quan để được xác nhận đáp ứng điều kiện của doanh nghiệp và thông báo các thủ tục cần thiết để tuân thủ đúng qui định pháp luật.

Tận dụng các cơ chế ưu đãi từ chương trình phát triển công nghiệp, chương trình xúc tiến thương mại của tỉnh, sự hỗ trợ từ các Quỹ, nguồn kinh phí khác dành cho nghiên cứu, phát triển và đào tạo. Doanh nghiệp được xem xét hỗ trợ một phần kinh phí nghiên cứu và phát triển từ Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ đối với trường hợp tự đầu tư nghiên cứu và phát triển công nghệ có kết quả ứng dụng mang lại hiệu quả cao; được hỗ trợ tối đa đến 50% kinh phí đối với Dự án sản xuất thử nghiệm các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ phục vụ xuất khẩu.

- Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

Đối với việc phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng nguồn nhân lực làm việc trong KCN là hết sức cần thiết và cấp bách, là một vấn đề rất khó đối với cả doanh nghiệp xuất khẩu và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ liên quan đến xuất khẩu hàng hóa. Nguồn nhân lực tốt là một đảm bảo cho sự phát triển lâu dài và bền vững. Đội ngũ công nhân đang làm việc cũng cần phải được tham gia khóa đào tạo lại để thích nghi với môi trường sản xuất mới với công nghệ hiện đại.

Xây dựng kế hoạch hỗ trợ, khuyến khích cho khâu thiết kế và sản xuất hàng mẫu, đầu tư đào tạo đội ngũ cán bộ đủ khả năng thiết kế mẫu mã, kiểu dáng sản phẩm, đồng thời có chính sách hỗ trợ bảo đảm việc làm, tạo nguồn thu nhập ổn định cho người lao động, khắc phục tình trạng thiếu lao động do các kỹ sư công nghệ và công nhân có tay nghề cao chuyển chuyển việc.

Để đẩy mạnh xuất khẩu của các doanh nghiệp trong KCN hiện nay, cần ưu tiên hợp lý việc đào tạo để có được những cán bộ giỏi về marketing xuất khẩu, thương mại quốc tế... để tiếp cận với thị trường các nước phát triển. Cần đào tạo được một đội ngũ cán bộ giỏi không chỉ đủ mạnh về chuyên môn mà còn phải là người có trách nhiệm cao trong trong công việc, tâm huyết với nghề, với doanh nghiệp:

Đối với công nhân, thường xuyên tổ chức huấn luyện, đào tạo nâng cao tay nghề để sử dụng có hiệu quả hệ thống thiết bị, công nghệ sản xuất mới, đáp ứng được những yêu cầu đẩy mạnh xuất khẩu của doanh nghiệp.

Đối với đội ngũ quản lý doanh nghiệp, phải được đào tạo qua các trường quản lý kinh tế, quản trị doanh nghiệp. Những cán bộ trẻ có năng lực cần được gửi đi đào tạo tại các nước phát triển. Thường xuyên tổ chức tham quan, học hỏi các doanh nghiệp điển hình trong ngành, các mô hình quản lý tốt của các liên doanh, mô hình quản lý tốt ở ngoài nước.

Xây dựng kế hoạch đào tạo lao động của doanh nghiệp trong KCN và ký kết hợp đồng các tổ chức đào tạo, dạy nghề trong địa bàn Tỉnh tham gia đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp tự tổ chức đào tạo bằng cách đầu tư kinh phí, tuyển chọn nhân lực để đào tạo theo nhu cầu của mình, sau khi đào tạo sẽ ưu tiên tuyển dụng và phục vụ có thời hạn cho doanh nghiệp... Các hình thức khuyến khích có thể là trợ cấp chi phí đào tạo, miễn thuế hoặc hoàn trả sau.

Ngoài những chính sách về đào tạo, nâng cao tay nghề cho người lao động, vấn đề cải thiện điều kiện làm việc của người lao động; ổn định, chăm lo và cải thiện đời sống của người lao động, nhất là lao động nữ qua cơ chế lương thưởng, nhà ở, bảo đảm quyền lợi, sự gắn bó lâu dài của người lao động đối với ngành nghề cũng là vấn đề cần quan tâm./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Cục Thống kê tỉnh Hải Dương (2011), Niên giám thống kê tỉnh Hải Dương;
2. Cục Thống kê tỉnh Hải Dương (2021), Niên giám thống kê tỉnh Hải Dương;
3. Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Hải Dương (2021), Báo cáo tổng kết tình hình hoạt động năm 2020;
4. https://diendandoanhnghiep.vn;
5. https://xnkhaiduong.com;
6. https://banqlkcn.haiduong.gov.vn.